Từ ngày 5 đến 7 tháng 8 năm 2025, Công ty TNHH Pfizer Việt Nam phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI) tổ chức chuỗi hội thảo khoa học “Tối ưu hóa dự phòng bệnh não mô cầu xâm lấn: Từ bằng chứng lâm sàng đến dữ liệu đời thực” diễn ra tại TP.HCM và Hà Nội. Chương trình nhằm cập nhật kiến thức và nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ y tế trong công tác dự phòng bệnh não mô cầu xâm lấn – một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây qua đường hô hấp, có thể gây tử vong nhanh chóng trong vòng 24 giờ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Hội thảo có sự góp mặt của BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC, PGS.TS.BS. Cao Hữu Nghĩa, Trưởng Bộ môn Khoa học Y sinh – Viện Pasteur TP. HCM; TS.BS. Nguyễn An Nghĩa, Phó trưởng khoa Nhiễm – Thần Kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP. HCM; BS. Bulent Nuri Taysi, Giám đốc cấp cao phụ trách vaccine và thuốc kháng virus cho thị trường mới nổi Châu Á, Bộ phận Y khoa, Công ty Pfizer. Bên cạnh đó, hội thảo cũng đã thu hút hơn 800 y bác sĩ trong lĩnh vực dự phòng và lâm sàng tại Việt Nam.

Tại hội thảo, các chuyên gia đã chia sẻ góc nhìn toàn diện về tình hình dịch tễ học và gánh nặng bệnh tật của bệnh não mô cầu xâm lấn tại Việt Nam, các chiến lược tối ưu hóa dự phòng sớm, cũng như những dữ liệu đời thực về hiệu quả của vắc-xin não mô cầu trong phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Bệnh não mô cầu xâm lấn: Tuy ít gặp nhưng nguy hiểm
Bệnh não mô cầu xâm lấn do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra 1. Vi khuẩn này được chia thành 12 nhóm huyết thanh khác nhau, trong đó các nhóm A, B, C, W và Y là các nhóm phổ biến nhất và nguy hiểm nhất, gây ra 96% số ca mắc bệnh não mô cầu xâm lấn trên toàn cầu 7. Nhóm huyết thanh vi khuẩn não mô cầu đa dạng, phân bố khác nhau và có thể thay đổi theo tuổi tác, thời gian và vùng địa lý 7. Trong đó, hai thể bệnh thường gặp là nhiễm khuẩn huyết và viêm màng não 1. Mặc dù đây không phải là căn bệnh thường gặp, nhưng các trường hợp nhiễm khuẩn xâm lấn có thể dẫn đến tử vong chỉ trong vòng 24 giờ sau khi khởi phát triệu chứng 2.    

Theo các chuyên gia, bệnh não mô cầu xâm lấn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi 3, nhưng phổ biến nhất ở trẻ dưới 1 tuổi 4, thanh thiếu niên từ 14 đến 23 tuổi 3 4, người cao tuổi 4 và những người có hệ miễn dịch suy giảm 3. Đáng lưu ý, nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn ở những người sống trong môi trường tập thể đông đúc như nhà trẻ, trường học, ký túc xá, doanh trại quân đội 3, hoặc những người đi du lịch đến các khu vực đang có nhiều ca mắc bệnh 4.

Là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, bệnh não mô cầu xâm lấn có thể gây nhiễm trùng huyết và tổn thương não nghiêm trọng 3. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên đến hơn 50% 5. Trong số các bệnh nhân sống sót, hơn 10% phải đối mặt với những di chứng nặng nề 5 như mất thính lực 5, suy giảm nhận thức 5, động kinh 5 hoặc tàn tật do hoại tử chi 3. Ngay cả khi được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, vẫn có 5-10% bệnh nhân tử vong, thường chỉ trong vòng 24–48 giờ sau khi khởi phát triệu chứng 5.  

Bệnh não mô cầu xâm lấn phổ biến ở khắp nơi trên thế giới 6. Bệnh thường xuất hiện rải rác và có khả năng bùng phát thành dịch trong những điều kiện thuận lợi 6. Trong dịch, khoảng 25% người nhiễm vi khuẩn không có biểu hiện triệu chứng điển hình và trên 50% số người khoẻ mang vi khuẩn não mô cầu 6. Đó là những nguồn lây rất quan trọng của bệnh trong cộng đồng. Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, chủ yếu do hít phải dịch tiết mũi, hầu, họng bắn ra từ người mang vi khuẩn (người bệnh và cả người lành mang trùng) 3. 

Mỗi năm trên toàn thế giới, có hơn 1,2 triệu trường hợp bệnh não mô cầu xâm lấn được báo cáo 7, ước tính hằng năm có 135.000 ca tử vong. Đáng nói, hầu hết các trường hợp xảy ra ở những người khỏe mạnh 7.  Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong khác nhau giữa các khu vực công nghiệp hóa và kém phát triển 7.

Riêng tại Việt Nam, theo số liệu của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, tỷ lệ mắc bệnh từ 1991-2000 là 2,3/100.000 dân và là bệnh xếp thứ 6 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất (0,03/100.000 dân) 7. Bệnh não mô cầu xâm lấn có thể xuất hiện quanh năm, nhưng nguy cơ bùng phát dịch thường tăng cao vào mùa thu, đông và xuân, đặc biệt ở các xã vùng núi biên giới 7. Trẻ em và thanh thiếu niên là nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao nhất, đồng thời cũng là đối tượng có tỷ lệ mang vi khuẩn não mô cầu không có triệu chứng cao nhất 7.     

Chủ động dự phòng để giảm gánh nặng bệnh tật
Các chuyên gia tại hội thảo nhận định, với mức độ nguy hiểm, khả năng gây tử vong nhanh và để lại di chứng nặng nề, bệnh não mô cầu xâm lấn cần được chủ động phòng ngừa từ sớm.

PGS.TS.BS. Cao Hữu Nghĩa, Trưởng Bộ môn Khoa học Y sinh – Viện Pasteur TP. HCM, chia sẻ: “Theo hướng dẫn dự phòng bệnh não mô cầu của Hội Y học dự phòng Việt Nam, để phòng bệnh do não mô cầu, cần chủ động tiêm vắc-xin phòng ngừa sớm, ưu tiên nhóm nguy cơ cao là trẻ em (đặc biệt trẻ dưới 1 tuổi), thanh thiếu niên, người lớn tuổi  hoặc người có bệnh nền, và những người sống hoặc làm việc tại ở những nơi tập trung đông người như trường học, nhà dưỡng lão, doanh trại quân đội…”.

BS. Bulent Nuri Taysi, Giám đốc cấp cao phụ trách vaccine và thuốc kháng virus cho thị trường mới nổi Châu Á, Bộ phận Y khoa, Công ty Pfizer, chia sẻ: “Vắc-xin là một trong những thành tựu lớn nhất của y học trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giúp phòng ngừa hiệu quả bệnh tật, tàn tật và tử vong – và vắc-xin phòng bệnh não mô cầu xâm lấn cũng không ngoại lệ. Dữ liệu đời thực ở các quốc gia khác đã chỉ ra rằng, việc sử dụng vắc-xin não mô cầu, bao gồm các vắc-xin cộng hợp tứ giá (MenACWY) đã có hiệu quả cao trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh, giảm tỷ lệ mang mầm bệnh và lây truyền trong cộng đồng. Do đó, tiêm vắc-xin đầy đủ và đúng thời điểm theo khuyến nghị khoa học là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ cả cá nhân và cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này” 7,8.

Bên cạnh tiêm chủng – giải pháp quan trọng hàng đầu trong phòng bệnh não mô cầu – các chuyên gia tại hội thảo còn khuyến nghị kết hợp các biện pháp dự phòng khác để nâng cao hiệu quả bảo vệ. Khi có tiếp xúc với người mắc bệnh, cần tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Đồng thời, nên đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người có triệu chứng hô hấp, giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, súc miệng và vệ sinh mũi họng. Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thể dục và đảm bảo không gian sống thông thoáng cũng giúp tăng cường đề kháng. Khi xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ, cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời 3.

Ông Darrell Oh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Pfizer Việt Nam, cho biết: “Pfizer Việt Nam đã đồng hành cùng bệnh nhân và cộng đồng trong nhiều năm qua, góp phần giải quyết những thách thức trong lĩnh vực phòng ngừa và điều trị bệnh. Chuỗi hội thảo khoa học về bệnh não mô cầu xâm lấn lần này, với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành, là minh chứng cho cam kết của Pfizer trong việc cập nhật kiến thức y khoa và hỗ trợ nâng cao năng lực cho đội ngũ chuyên viên y tế. Với niềm tin vững chắc, chúng tôi sẽ tiếp tục sứ mệnh đem đến những đột phá thay đổi cuộc sống bệnh nhân”. 

Nguồn tham khảo:  
1. Centers for Disease Control and Prevention. Meningococcal disease. Updated February 2024. Accessed July 2025. https://www.cdc.gov/meningococcal/about/index.html 
2. Thompson MJ, Ninis N, Perera R, et al. Clinical recognition of meningococcal disease in children and adolescents. Lancet. 2006;367(9508):397-403. Accessed July 2025. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16458763/
3. HCMC Center for Disease Control and Prevention (HCDC). Meningococcal disease: Facts you should know. Updated September 2024. Access July 2025. https://hcdc.vn/infographic-nhung-dieu-can-biet-ve-benh-do-nao-mo-cau-VXPFEn.html     
4. Centers for Disease Control and Prevention. Risk factors for Meningococcal disease. Updated February 2024. Accessed July 2025. https://www.cdc.gov/meningococcal/risk-factors/index.html
5. World Health Organization. Meningitis. Accessed July 2025. https://www.emro.who.int/health-topics/meningitis/meningitis.html
6. National Institute of Hygiene and Epidemiology (NIHE). Accessed July 2025. http://yteduphong.com.vn/tieng-viet/tin-tuc/tin-tuc-su-kien/benh-viem-mang-nao-do-nao-mo-cau-c3454i17484.htm
7. Vaccine 2022 Jan 28;40(4):666-672. doi: 10.1016/j.vaccine.2021.11.075. Epub 2022 Jan 4.
Invasive meningococcal disease in Chile seven years after ACWY conjugate vaccine introduction
R Villena 1, M T Valenzuela 2, M Bastías 3, M E Santolaya 4
8. Clin Infect Dis 2022 Jul 6;74(12):2173-2180.  doi: 10.1093/cid/ciab791.
Vaccine Impact and Effectiveness of Meningococcal Serogroup ACWY Conjugate Vaccine Implementation in the Netherlands: A Nationwide Surveillance Study
Milou Ohm 1, Susan J M Hahné 1, Arie van der Ende 2, Elisabeth A M Sanders 1, Guy A M Berbers 1, Wilhelmina L M Ruijs 1, Nina M van Sorge 2, Hester E de Melker 1, Mirjam J Knol 1
 

Về Pfizer: Những bước đột phá nhằm thay đổi cuộc sống bệnh nhân
Tại Pfizer, chúng tôi áp dụng những thành tựu khoa học tiên tiến cùng các nguồn lực toàn cầu nhằm mang lại những giải pháp hiệu quả trong việc duy trì và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho mọi người. Chúng tôi luôn nỗ lực thiết lập tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn và mang lại giá trị trong việc nghiên cứu, phát triển và sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, bao gồm các loại thuốc và vắc-xin mới, tiên tiến.

Mỗi ngày, nhân viên của Pfizer làm việc trên khắp các thị trường phát triển và thị trường mới nổi với mục tiêu nâng cao sức khỏe, cung cấp các giải pháp phòng ngừa, điều trị những căn bệnh đáng sợ nhất trong thời đại hiện nay. Với trách nhiệm là một trong những công ty dược phẩm sinh học sáng tạo hàng đầu thế giới, chúng tôi hợp tác với các đơn vị cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chính phủ và cộng đồng địa phương nhằm hỗ trợ và mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe đáng tin cậy, giá cả phải chăng trên toàn thế giới. Trong hơn 170 năm, chúng tôi đã làm việc để tạo ra sự khác biệt cho tất cả những người tin tưởng. Để tìm hiểu thêm thông tin về Pfizer, vui lòng truy cập trang web chính thức: www.pfizer.com. Hoặc theo dõi thông tin của chúng tôi trên Twitter tại @Pfizer và @Pfizer_News, LinkedIn, YouTube và Facebook tại Facebook.com/Pfizer.

Lưu Ý
Thông tin trong bản thông cáo này được phát hành vào ngày 7 tháng 08 năm 2025. Pfizer không có nghĩa vụ phải cập nhật các tuyên bố trong tương lai trong bản phát hành này bao gồm thông tin mới hoặc các sự kiện phát triển trong tương lai.

Liên Hệ:
Ms. Hồ Hà Minh
+84 987 530 219
[email protected]